Zeep-papa

In een postje van Micheline gaf Merel een samenvatting van Sex and the City, die me breed deed grijnzen. En me aan mijn vader deed denken.

Mijn vader is wat men noemt een vat vol tegenstrijdigheden.
Hij is zesenzestig, nu. Een oorlogskind; en een voor-oorlogskind.
Mijn vader Houdt Zich Aan de Regels; dat is iets wat ik eigenlijk altijd met hem associeer.
Hij steekt altijd zijn hand uit als hij fietsend de hoek om gaat. Ook als er niemand achter hem rijdt. Hij stopt altijd voor elk rood stoplicht. Ook als de straten volkomen verlaten zijn, op een regenachtige zondagochtend. Als hij in het copieerapparaat van Albert Heijn een dubbeltje vindt, geeft hij dat af bij de kassa. Hij telt nauwkeurig het kleingeld dat hij spaart; vier keer. Eenmaal zat er in de kleingeldbak van de bank nog een rijksdaalder van de vorige bezoeker, hetgeen hij te laat opmerkte. De rijksdaalder werd bij zijn geld opgeteld, en hij weigerde dat te accepteren. Hij heeft er nog ruzie om gekregen met de bankmeneer, omdat hun systeem die rijksdaalder er niet af kon halen. Dat gaat in één moeite door je rekening op, namelijk; en dat was dus net wat mijn vader niet wilde. Hij heeft kribbig een rijksdaalder uit zijn portemonnee gehaald, die op de toonbank gesmakt en gezegd: u ziet maar wat u ermee doet. Ik heb geen recht op die rijksdaalder en ik wil hem dus ook niet hebben.

Hij is ook zo met taal.
Mijn vader verbetert de NRC op spel- en stijlfouten. Met een klein liniaaltje en een rode pen onderstreept hij de verkeerde woorden en uitdrukkingen.
Er is, sinds mijn geboorte, een soort van lijst aangelegd van woorden die ik niet in de mond mag nemen. En dan heb ik het niet eens over vloeken, maar over alle andere vormen van taalverontreiniging. Clichés, anglicismen, germanismen, contaminaties etc. Voorbeelden: geen overnieuw, maar opnieuw of over. Geen 'op zich', maar op zichzelf. Op zich komt van het Duitse an sich. Geen verwoorden: dat is de luie samentrekking van het goed Nederlandse onder woorden brengen.
Deze lijst is vrij lang en wordt strikt gehanteerd.

Hij is ernstig, mijn vader. Recht, en streng en serieus. Altijd in pak. Afstandelijk. In zichzelf gekeerd.
Hij weet veel. Ik denk dat alle kleine meisjes wel zeggen: mijn vader weet alles - en natuurlijk is dat eigenlijk niet zo. Mijn vader weet bijvoorbeeld helemaal niets van technische zaken, of van alles wat 'modern' is. Maar mijn vader weet wel bijna alles van kunst en muziek en taal; van landen en geschiedenis en godsdiensten.
Hij heeft boeken, eindeloos veel boeken. In Ahrendkasten, op planken van precies een meter lang - zodat we met zekerheid weten dat mijn vader tweehonderd meter boek heeft.
En bij alles trekt hij een boek. Zolang ik me kan herinneren: ik stelde een vraag, een heel klein vraagje, en er werd een boek getrokken. En het kleine vraagje werd een eindeloos hoorcollege, waardoor ik op den duur wel drie keer nadacht voor ik 'kleine vraagjes' stelde.

Mijn vader is ook de meest tegenstrijdige man die ik ken.
Tegenover al dit serieus zijn, staat de meest flauwe, melige humor die ik ooit bij iemand ben tegengekomen. Zouteloze grapjes die zò on-grappig zijn dat dat op zichzelf al grappig is. En waar hij dan om giechelt, en erg verlegen bij wordt.

En dieren. Behalve het stellen van kleine vraagjes zijn dieren een punt dat ik absoluut vermijd. Ziet mijn vader een dier, dan ben je hem kwijt. Als ik met hem boodschappen doe en ik heb haast, en ik zie in de verte een wollig ogend gedierte, dan neem ik een andere route omdat ik anders èn een half uur moet wachten op het broodnodige aanhalen, èn nog dagen later moet horen hoe lief het beest wel niet was. Hetzelfde geldt voor knuffelbeesten. Als vroeger mijn beer met zijn hoofd naar beneden tussen bed en verwarming zat ingeklemd, werd hij door mijn vader gered. Over zijn bol geaaid, en heel voorzichtig rechtop gezet.
Mijn vader is kunsthistoricus, en voor dat werk moet hij artikelen schrijven. Dat doet hij op een mechanische schrijfmachine; razendsnel met één vinger. Van computers moet hij niets hebben, en zijn wereld stortte in op de dag dat de koninklijke bibliotheek begon het kaartenbaksysteem te automatiseren. Het enige wat hij leuk vindt aan mijn computergedoe, is het feit dat ik voor hem een account heb aangemaakt bij Neopets. Hij snapt er helemaal niets van, maar van tijd tot tijd schuifelt hij mijn kamer in en vraagt verlegen doch zeer vasthoudend hoe het met zijn beest is, of ik wel goed voor hem zorg en of hij hem mag zien. NU.

En dan is er televisie; en daarmee de reden waarom de reactie van Merel me aan mijn vader deed denken.
We hebben jaren lang geen televisie gehad in huis. Geen geld, en televisie is overbodige luxe. Nu het ding er is kijkt mijn vader nog nauwelijks; het enige waar hij wezenlijk in is geinteresseerd is tennis. Het journaal heeft hij niet direct nodig want hij heeft zijn krant.
Mijn moeder kijkt vaker. Mijn moeder heeft, ik geloof met het schaamrood op haar kaken, een kleine soapverslaving opgelopen. Ze kijkt As the World Turns; en soms, heel af en toe, is zij niet thuis op 'soap-tijd', maar mijn vader wel. En dan moet hij kijken.
Hij snapt er helemaal niets van; er zijn teveel personages, de verhaallijnen zijn te vaag en ingewikkeld - en uit de samenvattingen die hij geeft blijkt ook heel duidelijk dat hij er niets van snapt. 'Die ene blonde die met die gaat maar toen kwam die ander en die had er ook iets mee, en die donkere ligt in een coma maar ze schijnt niet te zijn wie ze echt is - maar wat er dan wel is begreep ik niet'.

De laatste tijd valt het me op dat hij vaker kijkt. Ook als hij niet hoeft te kijken.
Ik vermoed dat hij het niet kan uitstaan dat hij het niet begrijpt; dat hij het zeer nauwgezet wil bijhouden om het, de keren dat hij 'verslag moet doen', beter af te brengen.
Maar ik krijg ook het idee dat hij het stiekem eigenlijk wel leuk vindt. Op dezelfde schoorvoetende, blozende manier als waarop hij naar zijn Neopet komt vragen, of een grapje maakt, of vraagt of ik op internet ook iets over Mary Pierce kan vinden.

Er zit een boel scheef; met mijn vader, in mijn vader, tussen mijn vader en mij. Maar op dit soort momenten vind ik hem eigenlijk best wel lief..