Handleiding

Alles, alles draait op een gegeven moment om eten, en het moet ook altijd over eten gaan.
Ze daagt uit, in alles wat ze zegt. Ze wil dat ik het oppik en er op inga, dat ik ongerust ben, haar op haar gedrag wijs, terechtwijs, serieus ben. Preek. Doe ik dat niet, dan zal ze mokken, kwaad zijn. Dan heb ik een bord voor mijn kop, of ik geef niet genoeg om haar. Ga ik er wel op in, ben ik ongerust en boos en vraag ik na, vraag ik door, dan wordt ze ook boos. Ik moet me niet met haar zaken bemoeien. Ik moet haar met rust laten, waar heb ik het over, ik klets onzin, ga toch weg. Ze zal zwijgen, niets meer zeggen; mijn aandacht en zorgen koesteren, maar vrezen dat ik haar de kans ontneem zo door te gaan. Het is een constante strijd tussen haar twee grootste liefdes: de aandacht en zorg, en het eten.

Ze is wanhopig: ze wil dat ik haar zie, zie wat er gebeurt, dat ik haar stop. Ze is doodsbang, ze wil dit niet, en tegelijk wil ze niets liever dan zo doorgaan.
In de loop van de tijd zal ze me stilaan willen onderwijzen, in alle ins en outs van eetstoornissen. Ze legt het uit, verpakt het in mooie, objectieve theorieën, en hoopt - nee: verwacht - dat ik opmerk dat het over haar gaat. Dat ik alle informatie in me opneem, en het op haar toepas.

Ze zal me vertellen dat niets onschuldig is. Dat men voortdurend alert dient te zijn; dat je, eenmaal eetgestoord, altijd gevoelig blijft, en altijd moet blijven opletten.
Ik leer de begrippen: Vervangen. Minderen. Uitstellen. Begrippen die het begin van het einde zijn, of in elk geval het begin van een neerwaartse spiraal. Toevoegingen als 'heus' en 'echt' en 'dit keer is het werkelijk zo' dienen gewantrouwd.

Nee, het is niet goed als de gewone maaltijd wordt weggegooid en wordt vervangen door iets anders. Zelfs niet als dat een koek is. Het is niet 'iets is beter dan niets'. Begrijp je het dan niet?? Weggooien, vervangen, betekent angst. Dat betekent dat een voedselsoort wordt gevreesd en daarom ontweken. Dat is het begin!
Minderen, al is het maar zo weinig. Ja, inderdaad: yoghurt heeft een verwaarloosbaar aantal calorieën, en je lichaam zal op het wegvallen van die caloreiën niet reageren. Maar het gaat om de algemene instelling! De houding, de 'state of mind'. Het is het begin! Het is een trainen, een jezelf opleggen met minder te doen, je lichaam aanwennen dat het met minder eetmomenten genoegen moet nemen. En hetzelfde geldt voor uitstellen: uitstellen wordt afstellen.
Snap het dan, zie het dan!!
Pindakaas uit het menu, dat is niet gewoon maar 'verandering van smaak'! Dat duidt op een angst voor vet; dat wat tot voor kort vanzelfsprekend was, niet beangstigend of in elk geval werd gedoogd, dat is nu ineens Verboden Voedsel.

Ik moet haar horen, zien, begrijpen. Alles en alles. Ik moet doorhebben dat ze eten weggooit, dat ze eet en weer uitspuugt. Ik moet de wc horen, twintig keer per dag. Haar rusteloze heen en weer lopen na een maaltijd. De plastic zakjes in de prullenbak zien, met al het eten wat ze niet durfde weg te slikken. Ik moet weten dat haar zwijgen spreken is. Dat ze nooit zal zwijgen als alles ècht goed is. En dat 'goed' eigenlijk 'fout' betekent.

Als ik de informatie inderdaad toepas is het altijd op het verkeerde moment. 'Je moet niet altijd zo serieus nemen wat ik zeg. Hou nou eens op, het is geen algeldende regel. Ik zit ècht vol. Nee echt echt. En jij vindt toch ook wel eens iets niet lekker? Pfff.. ik kan ook niets meer zeggen; het is voor jou alleen nog maar dàt.'

Ze wil dat ik haar beter ken dan zij haarzelf kent, of tenminste even goed. Dat ik al haar overwegingen ken, al haar dubbele gevoelens. Ik moet haar lichaam kennen en de signalen van dat lichaam. Als ze terloops zegt: 'mijn nagels breken af', moet ik alert zijn. Vragen of ze wel genoeg eet, genoeg vet binnenkrijgt.
Ik moet haar gewicht kennen. Precies weten wat de lijn ervan is, door de jaren heen; welk gewicht ze wanneer heeft, wat bij haar past, wat ze graag zou willen. Wat haar BMI is en bij welk gewicht ze in de gevarenzone komt.

Ze wil dat ik 's ochtends de citroen uit haar hand pak; haar vasthoudt, wieg en tegen haar zeg: het hoeft niet, je hoeft geen hele citroen in de yoghurt de doen, het is goed zo - maar als ik dat doe zal ze kwaad zijn, gemeen, snerend. Zeggen: 'waar bemoei je je mee, doe eens normaal, ik vind dat gewoon lekker, je moet niet overal wat achter zoeken'. En zelf weet ze ook niet, of ze die citroen eet omdat ze hem werkelijk lekker vindt, of dat het alleen is omdat ze hoopt op magische vetverbrandende kwaliteiten. Maar ik mag haar twijfel niet zien, ik mag haar niet doorhebben, en dus zal ze me haten.
Ze wil me haten, want ze gaat haten wie haar liefheeft. En ze wil graag liefgehad worden.

Als ik dan eindelijk, in opperste wanhoop, uitroep: kan ik eigenlijk iets goed doen?! - dan zal ze haar schouders ophalen. Haar hele houding zal stug zijn, nurks; maar de blik in haar ogen angstig en teruggetrokken. En haar stem zal verloren en vertwijfeld klinken als ze zegt:
'ik weet het ook niet..'