Drie keer per week ga ik naar een dagbehandeling in het plaatselijke Gesticht.
Ik wil het gerust anders noemen, voor degenen die over deze term vallen, maar je hoeft maar één ronde over het terrein te maken om te zien dat dat de enige juiste benaming is. Veel groen, sprookjesachtige watertjes, schattige paviljoentjes met net zulke lieflijke namen. Huize Avondrood zit er nog net niet tussen, maar veel scheelt het niet. En daartussendoor struinen de brabbelende, scheldende, starende gekken. Oh nee: 'deelnemers'. Of 'bewoners'. Gek zijn ze uiteraard niet; ze gaan door een moeilijke fase van hun leven; 'lopen tegen dingen aan' (Tegen lantaarnpalen, ja...).
Apart taaltje. Eerste vraag die je 's ochtends gesteld wordt: 'hoe zit je erbij vandaag?'. 'Op een stoel' is het verkeerde antwoord. Men bedoelt te vragen hoe je je voelt. Dat leer je vanzelf; je vocabulaire wordt geweldig uitgebreid als je maar lang genoeg in dit soort groepjes zit. Als u dacht dat 'wil je erover praten' de cliché-vraag was in de hulpverlening: allang niet meer. Tegenwoordig is in: 'Wat voel je daarbij? Wil je daar nog iets over kwijt? Wil je hier nog iets mee doen?'. Ik weet nog steeds niet precies wat wordt bedoeld als een
Hulpverlening is trouwens niet het goede woord. Hulp kan je niet verwachten; steun ook niet. En begrip al helemaal niet. Het grootste deel van de tijd gaat zitten in duidelijk maken wat je nou eigenlijk bedoelt, en in onderhandelen. Voortdurend debatteren over behandelwijze, behandeldoel, beleid van de behandelaars. Hoe is de sfeer in de groep; wat zijn de regels in de groep, wanneer gaat welke therapeut met vakantie; wanneer, hoe, waarom, onder welke voorwaarden mag een cliënt zelf op vakantie. Advies vragen over iets levert standaard de opmerking op: 'neem eens zelf verantwoordelijkheid voor je keuzes; leg je problemen niet bij anderen maar laat het bij jezelf'. Als jij vraagt wat zij kunnen bieden, moet je juist zeggen wat jij wilt ('pas je niet aan aan anderen, maar geef aan wat jouw wensen zijn'). En als je zegt wat jij wilt, doen zij iets anders, omdat hen dat verstandiger leek. Na je, logischerwijs, volgend protest, krijg je dan de reactie: 'dat is jouw mening..'. En daarmee is de zaak gesloten.
Ach; ik word er wat lacherig van, van de psychiatrie in het algemeen.
Buurtbewoners die niet verhuisd blijken, maar die je volkomen gedrogeerd bij een paviljoentje tegenkomt. Iemand die je, na lange observatie in de rij bij de kantine, definiëert als zeer dwangmatig en mogelijk paranoïde, waarna je beseft dat het de huisarts van de instelling is. Je eigen psychiaatster, die, wanneer ze voor kort overleg even de groepsruimte verlaat, haar tas stijf tegen zich aangeklemd meesjouwt. En overal alles vergeet, waardoor jij twee dossiers blijkt te hebben die geen van beide volledig zijn. En laatst bij de lunch zei een groepsgenoot iets waar ik tegelijk de slappe lach en de koude rillingen van kreeg: hij heeft jaren in de prostitutie gewerkt en herkende in één van de op het terrein rondbanjerende therapeuten een voormalig klant. Brrr... Ik sluit graag mijn ogen voor nare zaken, maar in dit geval wist ik niet wat naarder was: als de jongen uit mijn groep gelijk had, of als hij loog (en ik dus iemand in de groep zou hebben die wel erg afschuwelijke dingen verzint). Ik werd vrij ruw uit mijn tweestrijd gehaald toen ik de blik van de betreffende man richting groepsgenoot opving. Meer brrr.
Ik ga er nu maar gewoon vanuit dat ik, als ik hier fris en vrolijk uitkom, ik overal fris en vrolijk bij blijf. En dat dan 'een geslaagde behandeling' heet...
