Vrij

Af en toe - nou oké: vrij vaak - ben ik ietwat hoogmoedig en arrogant. Dan denk ik dat ik de wereld kan verbeteren. Dat ik tot grootse daden en denkbeelden in staat ben; dat ik, ik noem maar wat, een hele nieuwe politieke of religieuze of sociaal-maatschappelijke en pedagogische stroming kan ontwikkelen.
Puckisme.
(Op welk moment ik onmiddellijk het woord ‘puke’ claim en vervolgens schrap uit de engelse taal, aangezien ik anders bespot ben voor ik goed en wel ben begonnen.)

Het Puckisme moet als basis vrijheid hebben. Respect, elkaar vrijlaten. Waarbij in de religieuze tak het symbolisme een belangrijke plaats moet hebben. De bijbel vrij geïnterpreteerd: als een leidraad, waarbij de nadruk zou moeten liggen op de praktische toepassing van antieke wetten. Specificatie binnen een tijdperk en binnen een maatschappij. Analyse van gedragscodes, hun oorsprong en hun huidige relevantie.

Zou het bijvoorbeeld niet zo kunnen zijn dat het volk van Mozes een losgeslagen troepje was, die wel godsvrezend waren en 'in naam van de Heer' een stuk gehoorzamer werden? Dat iets als kosher eten in die tijd noodzakelijk was, vanuit gezondheidskundig oogpunt? En dat een godheid de enige manier was om discipline bij te brengen, respect en orde?

Op die manier zou een eventueel geloofsboek dan ook in de huidige samenleving moeten worden toegepast. Wat is het praktisch nut, in hoeverre kan geloof helpen om in harmonie met onszelf en elkaar om te gaan, daarbij de ander (en onszelf) respecterend.
Zoiets.

Maar vrijheid is zo relatief.
Vrijheid blijkt helemaal niet zo eenduidig te zijn als het in eerste instantie misschien lijkt.
Iemand die zijn levensbeschouwing baseert op vrijheid, is impliciet tegen een ieder die een aanslag doet op die vrijheid. Iedereen mag blijven, behalve de vrijheidberovers.
Waarmee de vrijheidsstrijder in wezen net zo denkt als de vrijheidsbestrijder. Het komt altijd neer op: die groep mag blijven, maar die andere groep moet weg. Het absolute vrijlaten bestaat niet, want dan zouden zij die willen overheersen en onderdrukken ook moeten worden vrijgelaten.

En dat terwijl onderdrukken zo veel vaker gebeurt dan men zou denken. Waarbij het 'grote' onderdrukken, dat binnen dictaturen, staatsvormen, haast nog de prettigste want meest herkenbare is.
Veel enger is het kleine, alledaagse van vrijheid benemen en benomen worden. Op het werk, in een relatie, in familiekring. In haat maar vooral onder het mom van liefde.

Tweemaal deze week zag ik op tv hetzelfde thema, op dezelfde manier uitgewerkt. In het ene geval ging het om fictie, in de dramaserie 'Family Law'; in het andere om realiteit, in het programma 'Zij gelooft, zij niet'.
In beide gevallen wilde een vrouw beschikken over (het einde van) haar leven en wilde haar dochter dat voorkomen.
In Family Law was de vrouw doodziek en in de laatste maanden van haar leven. Door met haar insuline te stoppen wilde ze op een waardige manier ze haar leven beeindigen; haar dochter eiste de medische voogdij over haar moeder op om haar zodoende zo lang mogelijk in leven te houden.
In 'Zij gelooft, zij niet' had de dochter het licht gezien. God, om specifiek te zijn. En ze was er nu van overtuigd dat de mens niet zomaar over eigen leven en sterven mocht beslissen; hoe erg het lijden ook zou zijn, het was van God gegeven en Hij zou ook de kracht geven het te doorstaan. En ook haar moeder mocht, nee: moest, de liefde en kracht van God voelen, en daarom zou zij als dochter alles doen om te voorkomen dat haar moeder door euthanasie zou overlijden. Alles: ze stelde een anti-euthanasieverklaring waarin ze stelde dat zij, mocht haar moeder geen medische beslissingen meer kunnen nemen, alle zorg en alle te maken keuzes op zich zou nemen.

Alles met een lach. Alles met liefde.
Ik ben weggezapt, zo eng vond ik het.

Veel beangstigender dan haat is de terreur van liefde. Blinde liefde, verblindende liefde. Liefde die niet wil zien wat de ander werkelijk wil, waar de ander zich prettig bij voelt. Liefde die zegt: ik hou van je, ik wil alleen het beste voor je, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn opvattingen waar zijn, dus leef daarnaar, want anders kan ik niet geloven dat het goed met je zal gaan (en ik wil immers alleen het beste voor je want ik hou zoveel van je). Liefde die 'vergeeft'. 'Vergeeft' dat de ander 'verkeerd ziet'.
Liefde als vrijspraak voor onbegrip; onbegrip voor het feit dat die ander helemaal niet hetzelfde denkt en voelt en wil.
‘Maar ik zal voor je zorgen. Ik zal bij je zijn. Ik laat je niet alleen.’
Onbegrip voor het feit dat de ander juist dat niet wil: verzorgd worden. Gezelschap hebben. Ontnomen van autonomie.

Ik zeg niet dat ik voor euthanasie ben. Of tegen. Ik kan nu niet zeggen wat ik op een bepaald moment in mijn leven wel of niet wil.
Wat ik wel weet is dat ik vrijheid van zelf beslissen wil hebben. En dat de grootste, gemeenste vorm van manipulatie is: die eeuwige glimlach, en de alles verbiedende liefde.

Wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
‘Ik wil niet dat je zo denkt, zo spreekt, zo doet. Het beangstigt me, hou ermee op.’
Precies zo denkt die ander waarschijnlijk ook.
Laat elkaar.
Respecteer elkaar.
Gun elkaar die zo relatieve vrijheid van het dagelijks leven en functioneren.
Niets is erger dan je in je naaste omgeving belemmerd te voelen in denken en handelen.