Significant
Statistiek is een vreemd ding.
Het is onderdeel van een exacte wetenschap, het moet een kwantitatieve afspiegeling zijn van "de Waarheid", maar wat mij betreft is er weinig vager, ongrijpbaarder en onbetrouwbaarder dan statistiek.
Niet alleen is het slechts een weergave van dat wat kan worden genoteerd (en daarmee dus alles buitensluitend wat ongezien is gebleven, maar wellicht wel relevant is), het is ook nog eens onderhevig aan censuur.
Heeft u bij biologie, natuurkunde of scheikunde weleens proefjes moeten doen? Resultaten van meetonderzoek in tabellen en grafieken moeten verwerken?
Dan kent u vast wel dit beeld:
U trekt een lijn, globaal, tussen de punten door, u stelt een formule op bij de getekende lijn en voilà: u heeft een verband ontdekt èn beschreven tussen x en y.
Weer een verschijnsel verklaard in cijfers en letters.
Punten A en B - die mochten helaas niet meedoen.
Zeer spijtig, maar die wijken teveel af. Conclusie: die waarnemingen kunnen nooit kloppen.
Ik stel me zo voor dat iets dergelijks ook op grotere schaal gebeurt.
Na langdurig waarnemen en onderzoek worden statistieken opgesteld. Met betrekking tot mens, dier, natuur, verkeer, noem maar op.
Aan de hand van die statistieken worden grafieken opgesteld, en daaruit worden conclusies getrokken.
En daar gaat het mis.
Want wat gebeurt er met die ene meneer A of mevrouw B die daar zo buiten de lijn bengelt?
Bestaan die? Of zijn ze slechts een meetfout?
Hoe groot is de kans dat die mensen verkeerd zijn waargenomen?
Hoe groot is de kans dat ze wel degelijk bestaan, en onderdeel zijn van een minderheid?
In de wiskunde is daarvoor het begrip
significantieniveau. Heel kort door de bocht komt dat neer op: 'Als een bepaald percentage resultaten zus of zoveel afwijkt van de hypothetische waarde, dan is dat geen toeval meer en moet de hypothese verworpen worden. Tot aan dat percentage mag men de hypothese aanhouden (en doen we net alsof die resultaten er niet waren).'
Beetje eng.
Vooral als één afzonderlijke mens beweert een zwevende A of B te zijn; dan wordt hij of zij vergeleken met statistieken en vervolgens wat meewarig benaderd.
Och, u zult het u wel verbeelden.
Och, stelt u toch niet aan.
Zeg, wie denkt u eigenlijk dat u bent, dat u zozeer van de middenmaat af zou wijken? Zo bijzonder is u niet hoor.
Bent u een bijsluiterlezer?
Ik wel.
Zodra ik een bijsluiter in handen krijg breken me de daarin beschreven rode vlekken al uit.
Suggestibel, heet dat. Gevoelig voor suggestie.
De beschreven bijwerkingen heeft men aan de hand van dubbelblind onderzoek bepaald.
Eén groep kreeg een echt exemplaar van het medicijn, één groep een placebo. Komt een bepaalde bijwerking
significant vaker voor bij de 'echte' groep, dan mag men het als gevolg van de pil zien, en niet als ingebeelde klacht.
Er blijken namelijk mensen te zijn die zo zenuwachtig worden van het meedoen aan een onderzoek, dat ze spontaan flauwvallen. Stuipen krijgen. Diarree, verstopping, last van maagzuur. Ook al hebben ze een absoluut neutraal pilletje geslikt. Pas als bij de echte groep dergelijke verschijnselen
significant vaker voorkomen mag men de conclusie trekken dat het een bijwerking is.
Allemaal goed en wel.
Tot een verschijnsel überhaupt niet wordt waargenomen.
De testgroepen moeten een zekere grootte hebben om een helder beeld te krijgen. Geneesmiddelen testen op een man of tien, twintig levert geen betrouwbaar resultaat op.
Maar wat nou als de testgroep groot genoeg is, maar A net buiten de boot valt?
Bestaat A dan niet?
Bestaan de bijwerkingen die A ondervindt dan ook niet?
Ik slik medicijnen. Seroquel.
Een antipsychoticum, dat in zeer lage doseringen aan borderline-patiënten wordt gegeven, tegen angst en paniek.
Zeer laag - dwz: ongeveer één-tiende van de normale dosering. Waar een schizofreen misschien per keer 250 mg krijgt toegediend, slik ik een pilletje van 25 mg.
Een bijna homeopathische dosis, schertste mijn psychiater; en de kans dat ik er ook maar enige bijwerking van zou hebben was gering. En, zeker in mijn geval, waarschijnlijk puur suggestie.
Het feit dat ik exact een halfuur na het innemen van mijn pil in slaap val wijt hij ook aan deze sensibiliteit. Onmogelijk, dat zo weinig geneesmiddel dat effect zou kunnen hebben. Dat heeft hij nog nooit gehoord, en gezien mijn angst voor medicijnen is het logisch aan te nemen dat.. etc.
"Maar de tandarts dan?"
De eerste keer dat ik bij de tandarts werd verdoofd voelde ik mijn gezicht wegtrekken, nog terwijl de tandarts injecteerde. Mijn hele gezicht werd dof en gevoelloos. Ik werd misselijk. Ik kreeg hartkloppingen. Mijn hals en schouders werden gevoelloos. Mijn vingers gingen tintelen, daarna mijn voeten, toen viel ik flauw.
Nog twee dagen lang tintelden mijn lippen, oren, handen en voeten. Mijn neus en vingertoppen waren blauw.
Suggestie, zei ik toen.
De volgende keer, nu bij een andere tandarts, gebeurde hetzelfde. Deze tandarts lette iets beter op, zag mijn huid grauw en blauwig worden en schrok zich te pletter. Ze zag mijn lippen slap hangen op een plek waar volgens de wetten van bloedstroomrichting onmogelijk verdoving had kunnen komen.
Voortaan kreeg ik een andere injecteervloeistof, en gebruikte zij een andere injecteertechniek.
Suggestie, fluisterde een streng stemmetje diep in me.
Suggestie, zei ook de psychiater.
Evenals het feit dat ik op 2 paracetamol anderhalve dag pijnloos ben.
Handig, maar wel suggestie.
Het vervelende is: er valt niet echt dubbelblind te testen, bij een afzonderlijk individu.
Je kan iemand de ene dag een placebo geven en de andere dag een echt middel. Maar, als ik vanuit mezelf spreek: ik zou weten dat ik werd getest. En alleen daarvan al zou ik zo nerveus worden dat ik elke bestaande bijwerking - en een paar extra - zou ontwikkelen. Ongeacht de echtheid van het medicijn.
De enige manier om nog enige objectiviteit en afstand te bewaren is door jezelf te vergeten.
Door het medicijn te vergeten.
Heel letterlijk.
Een aantal keer is het nu gebeurd, dat ik mijn medicijnen vergat in te nemen. Een aantal - maar vaak genoeg om er voorzichtige conclusies uit te trekken.
Het is opvallend - in al zijn frustrerendheid - dat ik nog nooit
niet in slaap ben gevallen na het innemen van mijn medicatie.
En het is opvallend hoe gruwelijk wakker ik was, het aantal keren dat ik ze naderhand bleek te zijn vergeten.
Manisch wakker, hysterisch wakker, ontembaar wakker. Wakker tot een uur of twaalf 's avonds, na een actieve dag van zeventien uur.
Er is, wat mij betreft, een direct verband tussen mijn slaap en mijn medicatie, maar volgens mijn psychiater is dat onmogelijk.
Hij heeft het nog nooit gezien, nog nooit gehoord, er nog nooit over gelezen. En hij kan het weten, want hij is een pionier.
Statistisch gezien schijn ik niet te bestaan. Mijn naam is A, en ik ben een puntje dat ver buiten de lijn van de grafiek valt. En,
therefore, verwaarloosbaar.
De ervaring leert anders.
En hoezeer ik ook gehecht ben aan statistiek, aan getalletjes en tabellen en waarschijnlijkheid: ik kies voortaan voor mezelf.
Het is mijn lijf. Ik ken mijn lijf. En vanaf nu ben *ik* degene die beslist of iets goed voor me is of niet.
Ik ken het probleem, al doet mijn lijf precies het tegenover gestelde met medicijnen, helemaal niet werken. Overigens deed nedeltran (ook een antipsychoticum wat in lage doseringen ntegen angst en paniek word gebruikt) bij mij hetzelfde, ik viel bijna als een blok om, voor mijn doen dan. Misschien is dat iets wat antipsychotica gewoon doen? Of is dat iets wat ze doen bij mensen die een wat rare stofwiseling mbt medicijnen hebben? Iig hoort psychiater lief je gewoon te geloven en ervan uit te gaan dat jij het beste voelt wat wel en niet werkt bij *jouw* lijf.
tylani () (URL) - 10 februari 2004 - 21:23
Ooit kreeg ik een geneesmiddel voorgeschreven waar ik allergisch voor bleek te zijn. Wat een pijn als je darmen bloeden! Veel erger dan de kwaal. Mensen kunnen zo verschillend op medicijnen reageren...
Pieke (URL) - 11 februari 2004 - 01:11
Damn right! Ongelofelijk hoe sommige mensen een bord voor hun kop kunnen hebben! Jij weet het beste wat je lichaam voelt, of het nou psychisch is of een "echte" kwaal. Domme domme psych... (en huisartsen over het algemeen uiteraard ook; een psych is in feite ook een huisarts, alleen heeft 'ie wat langer door moeten studeren. Verklaart eigenlijk een hoop, bedenk ik me nu...).
Mrx () - 11 februari 2004 - 03:03
Fijn als artsen iets natte-vingerigs als statistiek meer vertrouwen dan jou. Het feit dat de kans dat iets gebeurt 1:1000000 is, wil niet zeggen dat het niet kan gebeuren. Het wil zelfs niet zeggen dat het niet meteen tien keer achter elkaar gebeurt. Uiteindelijk zegt statistiek helemaal niets over de werkelijkheid... Laat een wiskundige maar eens de kans berekenen dat er op iemand wordt geboren die Puck heet en die er zo uitziet als jij. Extreem kleine kans waarschijnlijk. En toch is het gebeurd.
Edwinek (URL) - 11 februari 2004 - 07:23
Prachtig stuk! Maar nu even inhoudelijk: heb ook ooit "te maken gehad" met een psych die niet geloofde dat medicijn A bij mij bijwerking B gaf. Het stond nergens beschreven, dus was het niet zo, volgens hem. Voor mij was het zo klaar als een klontje, maar wat ik ook zei, ik kon op mn kop gaan staan, hij geloofde me niet.
Een paar maanden later, toen ik allang gestopt was met middel A, kwam deze psych ineens ergens op terug. Hij had ergens "een of ander nieuw onderzoek" gelezen, waarin stond dat middel A inderdaad soms bijwerking B kon veroorzaken. Dus nu geloofde hij me ineens wel! Omdat het ergens op papier stond! Ik zou graag geloven dat deze psych van dit voorval heeft geleerd, maar hem kennende weet ik wel zeker dat dit niet het geval is. Daarom moet ik met terugwerkende kracht nog even iets kwijt:
Beste psych: jij was/bent een dogmatische, incompetente en arrogante eikel! Door mensen zoals jij verliezen mensen hun vertrouwen in de hulpverlening als geheel. Lul!
Zo, dat hebben we ook weer even verwerkt :)
En Puck: blijf in jezelf geloven!
Wasbeer (URL) - 11 februari 2004 - 10:42
Hoewel u wiskundig gezien wellicht buiten de boot valt (wat ik me nauwelijks kan voorstellen met uw opleiding, wiskunde was het niet?!?) bent u sociotechnisch gezien dús een uniekum, iets bijzonders!
Of u daar dan weer blij mee bent is maar de vraag, maar bijzonder bent u :)
DjB - 11 februari 2004 - 12:15
Zelfs dubbelblinde testen van medicijnen vinden op gezonde jonge mannen plaats. Vrouwen worden normaliter niet in dat soort testen gebruikt, vanwege hun wisselende hormoonspiegels. Tenzij het om medicijnen speciaal bedoeld voor vrouwen gaat. Antipsychotica lijken me niet speciaal alleen voor vrouwen bedoeld.
Als een medicijn door die dubbelblinde testen heen komt, wordt het in de praktijk uitgeprobeerd op nietwetende patiënten. Doctoren willen dan vaak eerst met lage doses beginnen, om te kunnen bekijken of het aanslaat. De geschiedenis leert evenwel dat zelfs medicijnen in lage doses verschrikkelijk zwaar kunnen zijn. De anticonceptiepil is wat dat betreft het beste voorbeeld; dezelfde pil die vrouwen iedere dag slikten in de jaren zestig, wordt nu als morning-after pil gebruikt.
Geneeskunde is net als wetenschap niet alleen dat wat exact bepaald is, maar ook wat algemeen sociaal aanvaard wordt. En de geneeskunde heeft geen goede naam als het gaat om het zelfstandig durven denken van zijn beroepsgenoten. Semmelweis wordt nog iedere dag belachelijk gemaakt, bij wijze van spreken.
Desalniettemin, doe wat je goed acht, maar licht ook je naaste omgeving in over je handelswijze. Onder invloed van medicijnen kun je geloven normaal te doen en handelen, terwijl dat toch niet zo hoeft te zijn.
ijsbrand (URL) - 11 februari 2004 - 13:23
Goed zo Puck, jij weet het beste wat je lichaam aankan.
Zelf heb ik auto imuun hemolitische anemie gehad. Hierover zeiden de artsen dat ik daar nooit meer vanaf zou komen, altijd medicijnen moest slikken en constant onder controle van het ziekenhuis moest blijven. Mijn moeder zag dat door de medicatie het eerder slechter met me ging dan beter, zij heeft toen gedaan wat jij nu doet, zelf de hoeveelheid van je medicatie bepalen.
Nu, jaren later, ben ik volledig van de medicijnen af, niet meer onder controle en al enige jaren volledig genezen verklaard.
Bepaal dus lekker zelf hoe jij jezelf wil behandelen, dat is nog altijd het beste wat je kan doen bij zoveel onwetendheid bij de "professional".
Succes!!
Richard () - 11 februari 2004 - 21:12
SIDE EFFECTS, that may go away during treatment, include drowsiness, dizziness, constipation, or dry mouth. If they continue or are bothersome, check with your doctor. CONTACT YOUR DOCTOR IMMEDIATELY
http://www.buypillsonlinenow.com/25mg_se..
henk - 12 februari 2004 - 20:01
Er bestaat een ardig boekje 'How to lay with statistics', auteur ben ik helaas vergeten.
Je kunt ook altijd aan de apotherker advies vragen in geval van bijwerkingen. Of een briefje/mailtje naar de fabrikant (in de klassieke Puck-stijl? ;-)
I)akmuis - 20 februari 2004 - 22:41
Ik zit me hier rot te lachen. Mooi geschreven. Ik heb idem dito de zelfde ervaringen met psychiaters en ook seroquell geslikt idem dito ook 25 gram metteen de slaap gevat. Eens in een dronken bui een gabber wat gegeven die viel de volgende dag neer in de wc hahahah. Gewoon zo een kut psychiater is zo een pilletje geven. Ik denk dat ze het wel weten maar zich van de domme houden want ze hebben namelijk een top salaris en de GGZ word gesponserd door de medicijn industrie dus echt objectief zullen ze dan niet blijven. Ik had ADHD sinds 1998 en nou ineens sinds deze zomer verandert door een andere psychiater die ik niet meer zie in hypomanie. Nee is goed met ze. hahahaha. Kreeg zelfs nu seroquel 3 maal 200 gram voor gegeschreven. Nee ben er mee gestopt. Aangekomen, een slappe plasser, suf duf loom sloom. Ik heb hiervoor ook eens zoveel ritalin voorgeschreven gekregen dat ik speedy gonzales was. En toen ik het had de tik die ik s'nachts over mijn ogen kreeg. Echt geen lekker gevoel toen zei die psychiater dat zij er nooit over gehoord had. Maar als ik ga zoeken op het net kom ik overal medestanders tegen. Ik begin een beetje hekel aan psychiaters te krijgen. Sorry maar ben nog nooit een goeie tegen gekomen. Ze lullen met je mee en als je zegt dat je last van bijwerkingen hebt zeggen ze dat nog nooit gehoord hebben en dat ik wel heel gevoelig zal zijn. Ik ben nu met medicijnen gestopt en met roken en alchohol. Veel sporten thuis met dumbells en hardlopen en ik moet zeggen dat ik me stukken beter voel. En blijven lachen. Ik wens jullie allemaal het beste en inderdaad luister naar je eigen lichaam en laat je niks aanlullen.
michael () - 26 december 2006 - 11:23
