Dor
Steeds vaker vergeet ik woorden. Woorden waarvan ik de betekenis nog weet, het gevoel, de nuance; woorden die in hun context passen als een puzzelstukje, woorden die me dierbaar zijn - maar grijpen kan ik ze niet.
Ik loop naar mijn vader, mijn moeder, kom met warrige beschrijvingen in de hoop dat zij me het bijbehorende woord kunnen leveren, maar het heeft zelden succes.
Onlangs nog heeft een mailtje vier uur in mijn drafts-mapje gezeten omdat ik niet op het woord 'solidair' kon komen.
Ik heb Alzheimer overwogen, als oorzaak, maar dat weer verworpen als te hypochondrisch. Ik ga vooruit.
Ik wijt het dan nu maar aan gewoon te weinig Nederlands om me heen.
Wanneer ik mijn vaste tv-programma's op een rijtje zet kom ik op louter Amerikaanse series. Niets Nederlands, niets Belgisch. Nog niet eens het journaal.
Ik kijk naar CSI, Law&Order, Crossing Jordan, The OC, The Guardian en OZ. Mijn Engels gaat met rasse schreden vooruit, net als mijn kennis van crimonologie. Wie Googlet op Law and Order - CSI - Crossing Jordan, komt op de geweldige uitspraak 'I See Dead Series'- wat wel klopt.
Lezen doe ik nauwelijks. Digitaal noch analoog. Ja: oude meisjesboeken. Sanne van Havelte en Fenna Feenstra enzo. Maar het enige wat ik daarbij leer is normen, waarden en uitspraken uit de jaren dertig.
Ik hou ook eigenlijk niet van Nederlands.
Ik hou niet van gesproken Nederlands, tenzij in hoog-hollands.
Mijn ouders hebben we van kleins af aan ingeprent dat sommige uitdrukkingen echt niet kunnen - vanwege clichématig of een germanisme en dat soort ongein - en hun wijze lessen hebben helaas vruchten afgeworpen.
Gebruikt iemand in mijn omgeving 'overkomen' in plaats van 'een indruk maken' of 'verwoorden' in plaats van 'onder woorden brengen', dan krimpt alles in me samen. Onwillekeurig, als een reflex.
'Oh is dat fout dan?'
Ja.
Volgens mijn vader, de taalpurist, wel. Maar mijn vader - ach..
Afijn.
Gesproken Nederlands is doodvermoeiend, omdat er altijd wel alarmbellen in mijn hoofd afgaan, hetzij vanwege formulering, hetzij vanwege uitspraak.
Jos Brink lukt wel. Adriaan van Dis. Arnon Grunberg. Jo de Poorter. Als alle kanalen bezet zouden worden door dat kwartet hoor je mij niet klagen.
Lezen vind ik eigenlijk ook niet echt boeiend. Het gaat altijd samen met een inhoud, terwijl ik niet zo inhoudelijk ben. Ja, dat mag u quoten.
Maar taal op zichzelf. Dàt is prachtig. Vloeiende zinnen, dansende woorden, constructies die zó en zó alleen kunnen, die poëzie zijn, ongeacht de concrete betekenis.
Maar dat is een beetje stuk, de laatste tijd. Zat voorheen mijn hoofd de hele dag vol lange zinnen met precies de goede woorden, nu is het enkel chaos. En chaos hebben we al genoeg, dat moet niet overslaan naar de taal.
Er zijn tijden geweest dat ik me zo in mezelf opsloot dat als ik mijn mond eindelijk open deed, al was het bij de bakker, er niets uit kwam. Wie lang niet praat verleert het praten. Zoals je alles verleert als je het lang niet doet.
Dat ik het spreken verleer - soit. Wil ik dat onderhouden, dan moet ik socialer worden, en dat is het me niet waard. Maar taal is me te dierbaar om te verliezen.
Het wordt, zo heb ik besloten, tijd om weer te gaan lezen. En om de televisie eens op iets Nederlandstaligs te zetten.
Sedert gisteravond is daar 'De wet volgens Milo'. Hoewel ik halverwege in slaap viel kan ik daar wel aan wennen, denk ik. De slaap was niet Milo's schuld.
Als u nog boeken weet vol Moeilijke Woorden en lange zinnen houd ik me aanbevolen.
donderdag 02 september 2004 - 07:19
Ik zou met een dichtbundel beginnen, korte stukjes en op vrijwel ieder moment weg te leggen. Hagar Peeters: Koffers Zeelucht. Dat is een mooie.
pom (URL) - 02 september 2004 - 08:15
Adriaan van Dis en Arnon Grunberg schrijven ook natuurlijk. Daar kun je alvast beginnen (of heb je hun beider oevres al geheel tot je genomen?). Jo de Poorter ken ik niet, is dat een schrijver/-ster? Ik heb hier nog wel een paar boeken liggen (gewonnen bij Bruna.nl) die tot de top honderd worden gerekend van de NL literatuur, mag je zo hebben. Zoals Kees de Jongen enzo.
Sabine - 02 september 2004 - 08:24
U besluit nog al wat de laatste tijd. Eerlijk gezegd vind ik Uw verhaal merkwaardig. U zegt niet van Nederlands te houden, maar bent van plan U op Nederlandse boeken vol moeilijke woorden te storten. Waarom Uzelf geweld aan doen? Er zijn immers ook Engelse. Of houdt U stiekem tóch van Nederlands?
Heel vervelend lijken me die alarmbellen. Meestal schud ik meewarig het hoofd wanneer ik de starheid van de taalpurist ervaar. Aan wie zich druk maakt om woorden als 'verwoorden' gaat de inhoud inderdaad voorbij. En dat is jammer, omdat taal mét inhoud zoveel mooier is.
Is de chaos in Uw hoofd enkel en alleen aan te weinig Nederlands om U heen te wijten?
mIKe (URL) - 02 september 2004 - 10:06
@mIKe: over inhoud gesproken. U leest mij niet!
> Of houdt U stiekem tóch van Nederlands?
dat zei ik al. Ik houd zielsveel van het nederlands. Ik houd gewoon meer van vorm dan van inhoud. En ik mis de woorden in mijn hoofd, het bouwen van zinnen. Wil ik dat terug kunnen krijgen, dan zal ik eerst de woorden moeten hervinden.
> Meestal schud ik meewarig het hoofd wanneer ik de starheid van de taalpurist ervaar.
Mij hoort u niet zeggen dat ik het fijn vind. Ik zei al: het is doodvermoeiend. En hinderlijk, omdat het in de weg staat bij het luisteren. Het is een reflex die ik tracht te onderdrukken.
> En dat is jammer, omdat taal mét inhoud zoveel mooier is.
De twee staan los van elkaar. Soms is inhoud mooi, soms is vorm mooi. Soms gaan ze hand in hand. En soms gaat de inhoud verloren omdat de vorm verkeerd is.
Ik veroordeel niemand, hoogstens mezelf, om mijn eigen starheid. Ik zeg ook niet dat ik er vrede mee heb; ik benoem slechts.
> Is de chaos in Uw hoofd enkel en alleen aan te weinig Nederlands om U heen te wijten?
De chaos is in het geheel niet aan te weinig nederlands te wijten. De chaos is er al, en nu komt er ook nog eens een taalkundige chaos bij. De twee staan los van elkaar, maar zijn tezamen iets teveel van het goede.
Puck (URL) - 02 september 2004 - 10:20
(De valkuil van reacties-op-reacties: dat het ineens allemaal veel beladener en zwaarder op de hand wordt dan je bedoeld had..)
Puck (URL) - 02 september 2004 - 10:25
wat kijk je veel tv ! ik zou zeker niet de engelstalige series aanvullen cq. omruilen met nederlandstalige, ik zou gewoon wat vaker dat ding uit laten ! dan vinden die interessante boeken jou vanzelf wel ; )
inge (URL) - 02 september 2004 - 10:51
Gezien uw voorkeuren kan ik het verzameld werk van Elsschot aanraden, een echte taalkunstenaar. Wel niet al te modern, maar nog steeds te genieten. En inhoudelijk gaat het over vrijwel niets, dus dat is in orde. Dat zelfde geldt, nog sterker, voor het "werk" van Herman Brusselmans. Zolang je de inhoud maar niet serieus neemt, is dat prachtig. In beide gevallen moet wel de tv uit want daar heeft u dan echt geen tijd meer voor.
Irene (URL) - 02 september 2004 - 11:27
Elke dag jezelf voor het slapen gaan hardop een verhaaltje voorlezen houdt ook de spreekvaardigheid er wel in. ;-)
Verbal Jam (URL) - 02 september 2004 - 12:52
Niks mis met reacties op reacties, hoor. Althans, niet meer dan met reacties zelf.
Wellicht ontging U de ironie in het eerste deel van mijn reactie. Ik was een beetje gefixeerd op Uw uitspraak: "Ik hou ook eigenlijk niet van Nederlands". Ik vond en vind hem niet bij U passen. Wellicht ontging de ironie mij evenzeer.
Natuurlijk is het zo dat de voorliefde voor vorm met inhoud de mijne is, en de Uwe niet hoeft te zijn. Ik viel U daarmee ook niet aan. Zomin als met mijn opmerking over de taalpurist, die U zelf niet bent.
Uw relaas komt mij wel wat, laten we zeggen, geforceerd over. U constateert een probleem, en wil dat oplossen op een manier die niet voor de hand ligt, temeer daar U ogenschijnlijk niet graag leest. Het lijkt eerder een soort van symptoombestrijding. Tenzij U vroeger, toen de zinnen nog kwamen, wél boeken met moeilijke woorden las.
Niet dat ik U van het lezen wil afhouden, natuurlijk. Dan liever van de TV, waarbij ik me aansluit bij een andere uitspraak hierboven.
mIKe (URL) - 02 september 2004 - 13:25
Maar zoveel TV kijk ik helemaal niet!
6 series in 7 dagen, dat is (6 x 50)/7 = gemiddeld 43 minuten per dag.
Dat kan je toch niet zo gek veel noemen..?
Overigens lees ik al een jaar of 6 nauwelijks meer. Misschien dat het gewoon nu pas effect gaat hebben op mijn woordenschat.
En het is niet zo dat ik lezen haat. Ik breng het wat ongenuanceerd. Ik mis het lezen ontzettend. Maar de meeste boeken, en dan met name de inhoud ervan, kunnen mijn aandacht gewoon niet lang genoeg vasthouden.
Puck (URL) - 02 september 2004 - 13:37
Voor mooie taal moet je bij Willem Brakman zijn. Maar zijn taal vereist wel een hoge concentratie. Elke keer als ik Ansichten Uit Amerika lees, ontdek ik weer wat nieuws. Misschien moet je eens een van zijn bundels korte verhalen proberen, Een Familiedrama bijvoorbeeld.
henk (URL) - 02 september 2004 - 23:05
http://www.simonvinkenoog.nl
Dagelijks kersvers.
Theun - 03 september 2004 - 01:37
Ik sluit me in deze, geheel onverdacht zou ik zeggen, bij VJ aan. Dagelijks een verhaal luidop lezen helpt. Enorm. De muts die stelt dat Elsschot geen inhoud heeft zou ik proberen te vergeten.
Ik zou een cocktail willen aanraden:
1 deel Ellen Warmond
1 deel Jules Deelder gedichten of verhalen
1 deel Wittgenstein, in de vertaling van WF Hermans, bij voorkeur stelling 6.373 t/m 7
1 deel Annie MG Schmidt, versjes
1 deel Hagar Peeters (genoeg gedicht over de liefde vandaag)
1 deel Willem Elsschot
1 deel L.H.Wiener
Lukt het niet? Probeer de literatuur van onze oosterburen eens en kijk dan eens hoe prettig die nederlandse taal kan zijn. Niet zeuren maar lezen!
stoethaspel - 03 september 2004 - 10:47
43 minuten per dag TV zou an sich niet als 'heel veel' bestempeld hoeven worden. echter, wanneer het 43 minuten per dag 'fluff' [excusez le mot] betreft...
maar dit is slechts mijn mening en ik kijk wel eens ATWT, dus : hallo ketel, wat zie je zwart ; )
inge - 03 september 2004 - 12:25
Wat kijk je weinig TV zeg! Ik kijk zeker 3 á 4 uur per dag, nu ik werk. Anders staat 'ie gewoon de hele dag aan.
Sabine - 04 september 2004 - 23:42
Een bescheiden bijdrage, zowel inhoudelijk als in vorm: lees Herman Franke, Notulen. Zeer korte verhalen, op webloglengte ongeveer. Dat zou toch te doen moeten zijn?
Robtheblob (URL) - 05 september 2004 - 11:54
Ik weet niet hoe oud je bent Puck, maar sommige vrouwen krijgen dit probleem op zekere leeftijd. Ik kreeg het rond mijn 30e (voor die tijd incidenteel), ben nu 43 en het wordt steeds erger. Soms, als ik praat, kijken mensen mij verstoord aan, omdat ik ongemerkt een volstrekt verkeerd woord gebruik. Lezen helpt niet, dus tenzij je er zin in hebt, niet lezen. Je wordt op termijn met name bij het schrijven wel creatiever in het vinden van vervangende termen.
Hoewel ook ik niet hypchondrisch wil zijn ben ik er van overtuigd dat bepaalde vrouwelijke hormonen een verwekende invloed hebben op specifieke hersengebieden.
CuraKora - 06 september 2004 - 17:07
