Reactie

Lieve ...,

Er bestaat geen ziekte, zeg je. Alles is psychisch; en als de oorzaak niet psychisch is, dan kan de psyche in elk geval genezen. De geest regeert. Wat is het, dat alles maakbaar moet zijn? Dat de mens niet ziek mag zijn, dat er altijd een schuldvraag is.
Niemand spreekt van schuld, zeg je dan; maar natuurlijk is dat wel het resulaat.
Ik voel me niet goed, zeg ik; en je reactie is altijd: ‘je kan er zelf alles aan doen’.
Natuurlijk is dat, indirect, wel een schuldvraag: want het komt erop neer dat, zolang ik me nog ziek voel, ik niet voldoende heb gedaan. En in die zin heb ik, dus, zelf de hand in hoe ik me voel, ik ben verantwoordelijk. Niet mijn lichaam, niet ‘het lot’.

Waarom? En waarom alleen de mens?
Als een hond een tumor heeft zeg je niet dat hij moet stoppen met ‘kankeren’. Tegen de boom die wordt verstikt door rupsen zeg je niet dat hij zichzelf verstikt en daarom de rupsen op zich afroept; dat, als hij zichzelf maar emotioneel bevrijdt, de rupsen vanzelf zullen verdwijnen (waarop de rupsen zullen sterven - en wat zou je dan tegen hén zeggen?). De bliksem die in een huis inslaat, is nooit de schuld van het huis zelf, het huis dat niet met zijn eigen passie en vuur zou kunnen omgaan.

Dieren, planten, levenloze dingen zijn onschuldig, zij mogen slachtoffer zijn.

Waarom mag de mens niet onschuldig zijn, of tenminste neutraal? Geen slachtoffer?

Misschien is het het woord, ‘slachtoffer’, en de associaties die het woord geeft.
Het narcistisch-masochistische, het kwijnende, het haast zelfbevredigend zielige. Ik Lijd, kijk mij eens Lijden, zie en Lijd met me mee.

Spel dan het woord uit, als dat helpt. Splits het op, analyseer het. Vertaal het.
Slachtoffer - in het engels is het victim, of casualty.

En van het engels naar het latijn:
Victim - victima - offerdier.
Casualty, casualitas: kans, lot, toeval(lige gebeurtenis).

Offerdier.
Brandoffer-reukoffer-slachtoffer. Niet meer dan dat: een offer voor de slacht.

Geen geitje dat lijdzaam naar de slachtbank gaat, dankbaar om zijn bestemming.
Hij gaat kicking and screaming.
‘What the Fuck?? Hier heb ik nooit mee ingestemd, la-me-los, lamegaan!’

Bijtend, tegenstribbelend, woedend, schreeuwend in doodsangst.

Daar is geen martelaarschap aan.

Want is het dat, waar je tegen protesteert? Het vermeende martelaarschap?
Of zit het nog dieper, is het juist het gebrek aan martelaarschap: de tweede engelse vertaling, het toeval? De absolute áfwezigheid van vrije keuze, de willekeur en de machteloosheid?

Ongrijpbaar, niet te controleren.

En natuurlijk is dat afschuwelijk, maar zie dat dan in. Zie het voor wat het is. Ontken niet de ziekte, want daarbij ontken je ook iemands lijden - zonder hoofdletter - dat wel degelijk aanwezig is.
Het ziek voelen, het afhankelijk worden. Het verlies van kracht, functie, energie. Levensmoed.

Het lichaam is geen speelbal van de geest. De geest heeft niet alle macht.
Wel véél macht. Zet de geest vooral in om met de ziekte om te gaan. Om nieuwe doelen te zoeken, angst te bestrijden, aankomende dood te aanvaarden.
Maar houd op met het lichaam te ontkennen. Erken, alsjeblieft, de complexiteit van het lichaam, het mogelijk falen ook - en de mogelijkheid van stom en blind toeval.

Geen schuldvraag, geen verantwoordelijkheid.
Het is zo al moeilijk genoeg.