Jong geleerd

Het was lerarendag, vandaag in Albert Heijn.
Al bij de ingang zag ik S, directeur van mijn basisschool.
Die ontweek ik.
Het hele dramatische inhalen, ophalen en updaten hebben we een paar maanden geleden al gehad, ik had geen zin in een even dramatisch 'hoe gaat het nou..?'. Ik was in een opperbest humeur en liep belabberd, dat is een combinatie die mensen niet begrijpen. Dan moet je gaan troosten en sussen, extra blij zijn en hun rimpels en zorgelijke blikken weglachen. Doodvermoeiend.
Ik knikte en grijnsde, en als een speer slakte ik weg.
Vijf paden verder zag ik H.
Volledig uit zijn buurt en uit zijn context.

H was jarenlang mijn geschiedenisleraar en mentor.
Toen ik de eerste keer bleef zitten was ik in de verkeerde klas ingedeeld; een hoop geregel later struikelde ik, veel te laat, de goede klas binnen. Alle ogen op mij gericht, inclusief die van H.
Hij was net bezig met de presentielijst.
Jan Jansen, Klaas Klaassen, Piet Pietersen, dreunde hij op.
En sprak toen de onsterfelijke woorden:
Puck. Is dat je voornaam of je achternaam?
Een opmerking die binnen een dag in alle parallelklassen was doorverteld.
Anderhalf jaar lang werd ik 'Hé! Achternaam!' genoemd, door mijn liefhebbende klas- en niet-klasgenoten.

Enige jaren later kregen we van H ook lessen politicologie en staatsgeschiedenis.
Als uitgangspunt van de verschillende politieke stromingen werd, zo vertelde hij, een onderscheid gemaakt tussen zij die denken dat de mens van oorsprong goed is, en zij die denken dat de mens van oorsprong slecht is.
We mochten vingers opsteken. Wie vindt het een, wie vindt het ander? De eerste groep zijn de liberalen, de tweede de conservatieven.
V en ik aarzelden, staken geen vinger op.
Toen vroeg H: 'en wie denkt er dat sommige mensen van oorsprong goed, en anderen van oorsprong slecht zijn?'
Ha. Opgelucht haalden we adem. Daar konden we ons beter in vinden.
Vingers de lucht in, als enigen van de klas.
'dat zijn de fascisten'

U begrijpt, op grond van deze twee incidenten is H nooit mijn favoriete leraar geweest.

Hij was een lul, een klootzak, een ongevoelige ongeinteresseerde eikel die nooit mentor had mogen worden. Wat hij zelf grif toegaf, zeker toen hij, tot zijn eigen ergernis, twee opeenvolgende jaren door de schoolleiding aan ons werd toegewezen.

Maar hemel, wat was hij een mooie klootzak, een goddelijke lul.

Slank en sierlijk, zonder ook maar iets aan mannelijkheid in te boeten.
Gitzwarte ogen, scheve grijns. Een mengeling van eeuwige treurigheid in een diepe duistere ziel, en voortdurende ironie en scepsis. Dodelijke charme.
Suede halfhoge schoenen, strakke broeken met wijde pijpen om dunne benen. Benige handen met een smalle trouwring. Sinds H heb ik een zwak voor suede schoenen, jaren-70-broeken en smalle trouwringen.
Toen ik ooit Youp van 't Hek interviewde was het enige wat me opviel zijn handen, zijn trouwring en zijn schoenen. Een halfuur lang staarde ik hem enigszins kwijlend aan, klein dikbuikig mannetje of niet. En dacht aan de lange magere H.

En zoals ik S had ontweken, zo volgde ik H.
Acht jaar later, geen spat veranderd.
Nog steeds een stugge hond. Nog steeds mooi en charmant. En nog steeds smalle trouwring, suede schoenen, wijde pijpen. Slank en lenig.

Het waren mooie jaren.
Het waren mooie kassa-minuten.

En het wordt duidelijk lente.