It's A Blessing.

Ik ben aan het hospitaliseren.
Of nee, dat is het niet. Gedetineerd, eerder, dan gehospitaliseerd. Hospitaliseren heeft een verslavings-element wat ik bepaald niet voel.
Ik zit vast, vast in mijn diagnose.

Een jaar geleden is het inmiddels, dat ik officieel de diagnose ASS kreeg. Autisme-Spectrum-Stoornis.
En in eerste instantie was het een enorme opluchting, met een zweem tevredenheid. ‘Zie je wel’. Wellicht zelfs een zeker ‘Lekker pûh’ erbij, tegenover die tonnen hulpverleners die me alleen maar moeilijk vonden, die me niet geloofden als ik in volstrekte verwarring en radeloosheid zei ‘maar ik begrijp niet wat u bedoelt, wat bedoelt u dan??’. Ik was immers, zo hoorde ik keer op keer op dezelfde geërgerde toon, ‘intelligent genoeg’. ‘Je snapt me best, houd je niet van de domme’. We hadden ‘afspraken’, waaraan ik me ‘gewoon moest houden’. Etc, etc.

En dan was er de wirwar van diagnoses. Elke hulpverlener plakte er een nieuw etiket op, zonder het oude weg te halen. Als de stickers op een koffer, oud en nieuw, sommige vaal en bijna onleesbaar, maar altijd aanwezig. Herinneringen aan vroegere reizen en oorden.

Stemmingsstoornissen: Depressieve stoornis, dysthyme stoornis, stemmingsstoornis NAO.
Angststoornissen: enkelvoudige fobie, gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis, paniekstoornis met agorafobie, angststoornis NAO. Van enkelvoudig-bang naar algeheel panisch en aan huis gebonden: niemand kan zeggen dat ik niet ben gegroeid.
Eetstoornissen: anorexia nervosa, eetstoornis NAO. Leerstoornissen: Dyslexie, leerstoornis NAO.
Door een foutje mijnerzijds, bij het invullen van de zoveelste MMPI-test, had ik ook ineens schizothyme kenmerken, wat ik zo’n schitterende term vond dat ik het er maar bij liet.

Dat was alleen nog As I van de DSM-IV-classificatie.
Natuurlijk hadden we ook nog As II, de persoonlijkheidsstoornissen. Afhankelijkheidsstoornis, Borderlinestoornis, Persoonlijkheidsstoornis NAO.

Koningin der NAO. Miss NotOtherwiseSpecified. Altijd prettig voor iemand zonder eigen identiteit: in elk geval dáárin bevestigd te worden. Het spijt me mevrouw, u bent niet te omschrijven of te specificeren.

Maar dit, dit autisme ruimde op.

Windows Update.

Eens had ik, zoals de lezer zal herkennen, een lange lijst aan updates in mijn Software-overzicht.
En toen, op een magisch mooi moment, kwam er één update die alle andere overbodig maakte. De hele lijst verdween als sneeuw voor de zon, om nog maar één regeltje over te laten.
Prachtig leeg overzichtelijk.

En zo was dit ook.

Onlangs kreeg ik het formulier voor het CIZ, ingevuld door mijn psych, en las:
As I / code en beschrijving 299.00 autistische stoornis
As II / code en beschrijving V71.09 geen
As III / code en beschrijving Multiple Sclerose (MS)

‘Waar is de rest?’, vroeg ik achterdochtig. ‘De angststoornis, stemmingsstoornis, eetstoornis?’
Weg. Allemaal weg. Het autisme omvat alles.

En het omvatte ook alles, het verkláárde alles. Mijn onvermogen om vrienden te maken en te houden. In het algemeen mijn onvermogen tot ‘normale contacten’. Altijd teveel of te weinig. Mijn obsessies en verslavingen: het laatste niet zozeer aan verdovende middelen, als wel aan mensen, onderwerpen, projecten. Mijn ‘vermogen’ - voor zover je het een voordeel kan noemen - te absorberen: absorberen van stemmingen, van klanken, van ritmes. Klank-echolalie: accenten die ik onmiddellijk overneem, de melodie van andermans praten. Mijn tics: klakken met mijn tong, wrijven aan mijn oren. De rug van mijn hand tegen mijn neus als ik moe ben, al sinds mijn peutertijd. Het niet begrijpen van grapjes, onmiddellijk in huilen uitbarsten als men me plaagt. Ook nu nog. Mijn panische angst voor overgeven, uit niets verklaarbaar maar altijd, en altijd-al, aanwezig. Mijn absolute onvermogen te fantaseren, te doen-alsof, te visualiseren. Fictie te schrijven. En dan hadden we het nog niet eens over mijn starheid: alle dagen van de week hetzelfde, zo heerlijk hetzelfde, en de blinde paniek die uitbreekt bij veranderingen. Verandering van omgeving, van structuur, van al wat gewend en eigen is. Nieuwe kleren die een jaar ongedragen in de tas blijven zitten, omdat ik het op de een of andere manier niet lijk aan te kunnen om ze daadwerkelijk te gaan dragen. Huilbuien toen ik klein was, en mijn moeder bij uitzondering lipstick droeg. Waar was mijn moeder, mijn eigen vertrouwde mama?? Mijn angst voor alles buiten het normale, ook waar het mijn eigen sensaties betreft: angst voor borrels in mijn buik, maar ook voor heftige emoties. Zelfs als die emotie geluk is. Mijn zachte fluisteren, onverstaanbaar praten; ruimschoots gecompenseerd door de driftbuien en temper tantrums.
Enzovoort, enzovoort.
Al die diagnoses, maar nog steeds hadden ze niet de eindeloos lange lijst ‘fratsen’ verklaard. Autisme deed dat wel.

Niet alleen voor mijn eigen overzicht, ook in de, zoals dat heet, somatische zorg hielp het.
Een angstige patiënt is vooral lastig en vermoeiend, en moet zich beheersen. Een patiënt die bij alles alleen maar vraagt of je er misselijk van wordt, ongeacht het onderwerp, en hoe dodelijk iets mogelijk is, is gewoon knetter. Wenkbrauwen opgetrokken, vooral negeren. Als een patiënt vraagt om rust en stilte, om een eigen kamer, om tijden en wanneer-komt-wat-en-hoe, dan heeft die teveel pretenties en airs, en moet op zijn plaats gezet.
Maar alles wordt makkelijker als het autisme heet.

‘Oooh!’
Opluchting alom. Hier kan men wat mee.
Geen verwijten ook. Angsten, daar kun je zelf iets aan doen. Pull yourself together. Maar autisme, dat is niemands schuld. Foutje van de natuur.
Preoccupaties, onzekerheid, drammerigheid; extreme en onrealiseerbare behoefte aan structuur en controle: het wordt ineens allemaal begrepen en aanvaard.
De huisarts belt het ziekenhuis: ‘ik heb hier een mevrouw, bekend met MS, nieuwe klachten, ik stuur haar naar jullie toe. Mevrouw is ook bekend met autisme, kunnen jullie zorgen voor een kamer apart, als opname noodzakelijk is?’
Rust en geduld ook, als ik protesteer: ‘ik kan niet naar het ziekenhuis, ik moet zo koken, ik mis mijn tv-serie, morgenochtend moet ik pap hebben.’ Op een moment dat ik helemaal niet rechtop kan staan, laat staan koken.

Ja, het was een zegen, deze diagnose.

(t.b.c.)