2 | 08:14 Adembenemend

Hoe in vredesnaam krijg ik ooit mijn kandelaars nog schoon?, zo vroeg ik me al weken af.
Ik had vage ideeën: de kandelaars au bain marie opwarmen bijvoorbeeld. Omgekeerd in een pan kokend water - maar dat zou het eind van de pan zijn.
Ik deed niets, en elke week raakten de kandelaars meer verstopt. In alle kleuren van de regenboog - aangezien ik heel wat hele foute rode-groene-blauwe-knalroze kaarsen had op te maken.

Vanochtend kreeg ik ineens een pracht van een ingeving. De oven!
Ik zou de kandelaars op hun kop op een stuk aluminiumfolie zetten, en dan een tijdje in de oven.
Mijn enige zorg was dat dit weleens de dood van de kandelaars zelf zou kunnen zijn. Ze waren van aardewerk; zouden ze niet barsten - of zelfs ontploffen! - door de hitte?
Aan de andere kant: kaarsen zijn ook heet. Zeker aan het eind.
Ik moest het er maar op wagen.

Zo gezegd, zo gedaan. Oven aan, alu-folie op het rooster, kandelaars erop - en dan na een tijdje eens gaan kijken hoe het ging.

Mooi plan. In theorie.
Alleen vergat ik te gaan kijken.
Ik vergat de hele constructie, en de hele onderneming.

Na drie kwartier begon het heel vreemd te ruiken in mijn kamer.
Branderig. Vies, muf.
Alsof de verwarming vijf jaar niet was aangeweest, en nu ineens stoffig en wel op volle toeren was gaan draaien.

Maar mijn kamer was niet warm.
Misschien was het gewoon buiten. Iemand die aan zijn motor werkte ofzo. (Hoewel halfacht daarvoor een wat vreemde tijd is - maar het was ook te vroeg om dieper op dit soort impulsieve conclusies in te gaan).

Na nog een kwartier werd het me te bar.
Ik snuffelde mijn kamer rond.
Hm.
Het rook naar... hmzz.. het kwam me wel bekend voor.. het leek op...

FUCK! Kaars!!!

Ik gooide mijn deur open en wandelde een dicht bewolkte gang in. Naar een zo mogelijk nog besmog-tere keuken.
Keukendeur open, oven open.
Heel voorzichtig, met heel veel pannelappen, het rooster eruit.
Op het folie een grote plas kaarsvet, met vijf oude lonten erin drijvend.
Een soort kaarsenklisma.

Het heeft gewerkt. Absoluut.
Maar mocht u ook in uw maag zitten met verstopte kandelaars: ik kan niet anders dan deze methode afraden.
Het is goor. Potentieel gevaarlijk, en in elk geval benauwend.
En joost mag weten hoe lang ik de oven moet openhouden en de keuken luchten, voor ik eindelijk mijn rijzende brood kan bakken.

4 | 19:40 Teer

Hij praat. Mijn vader.
Hij praat de hele dag door.
Hij mompelt, voor zich uit, als hij door de gang loopt.
Hij praat tegen de TV: tegen de tennisspelers, tegen de nieuwslezers.
Hij praat als hij terugkomt van het boodschappendoen: 'zoooo... nu eerst uitpakken...'
Hij praat als hij naar de WC gaat, als hij zich 's ochtends gaat wassen, als hij gaat slapen, als hij thee zet of chocolademelk gaat maken.
Hij praat tegen de aardappels, tegen de doperwten, tegen de varkenslapjes.
Tegen de afwas, de post, de wasmachine; tegen de krant, zijn boeken en zijn manuscripten.
Elke handeling wordt van commentaar voorzien. Soms fluisterend, soms schreeuwend.
Gekmakend, voor wie niets liever dan stilte wil.

Toen hij daarnet in de keuken gilde: BOOOON...!!!, tegen een onder het keukenkastje gerolde tuinboon, kromp ik dan ook in elkaar. Niet wéér..
Maar de zachte, bijna koesterende toon waarop hij het ding vervolgens toesprak maakte alles goed:
'Wat doe jij daar nou...?'

1 | 20:44 Extreem

Als onderwerp voor ons gesprek stelde de Rabbijn voor:

De Ammida samen lezen, komen we vast wel wat tegen. Ik neem wel een gebedenboek voor je mee.
Lijkt dat je wat?

Ik reageerde:

Ik heb een siddoer van de bieb. 'Siach Jitschak', vertaling Dasberg, 2e verbeterde druk 1979, 400 (x2) blz. Als dat het gebedenboek is dat je wilt meenemen kan je je een hoop sjouwwerk besparen, dan neem ik hem gewoon zelf mee.

En ik schreef:

Ik heb luach-software gevonden, en die snap ik niet. Er zijn zo ontzettend veel tijden, en de tijd die op de verschillende nederlandse sites staat is helemaal niet de 'sunset' die in de software wordt aangegeven. De shabbattijden als gegeven door het nik komen veel meer overeen met wat de software 'Plag HaMincha' noemt.
Zit daar een systeem in?

Zijn antwoord:

Siach Jitschak is het orthodoxe gebedenboek, ik neem er een van de LJG mee.
Met Dasberg is niets mis, beetje orthodox naar mijn smaak...

Heb je de luach van Aish in gebruik genomen? Daar ga ik niet met je over leren, dat is voor zeer gevorderde zeer orthodoxen. Wat ze daar allemaal in verwerkt hebben, geen idee.

Ik schoot in de lach, bedacht me toen met schrik: hoeveel fundamentalisten zouden zo zijn geworden enkel omdat ze een verkeerd boek uit de bieb hebben geleend...?

6 | 18:40 Mark My Words

Nederland - Portugal: 0-1

(Ik weet geen donder van voetbal, maar het oranje kan me niet snel genoeg uit de straten verdwenen zijn...)

4 | 13:36 Onrustig en onvredig

Het begon al in mijn droom.
Zoals je soms midden in de nacht heel nodig moet plassen en dat in je droom verwerkt: je bent druk bezig met ontdekkingsreizen, veldslagen, prinsen op witte paarden, weer op school en je huiswerk vergeten - en steeds tussendoor denk je: ik moet een wc zoeken; waar in dit bos, in dit kasteel, in deze school zijn de toiletten?
Je wordt geirriteerd wakker, denkt: oh, het was een droom, en moet vervolgens alsnog je bed uit omdat je blaas op knappen staat.
Zo ging dit ook.

Ik zat op de fiets, en ik had de grootste moeite om vooruit te komen. Het sturen wou niet, het trappen wou niet. Mijn armen en benen zaten in een kramp. Zo traag en star, zo moeizaam.
Totaal uitgeput en gefrustreerd werd ik wakker. Ik deed mijn ogen open... en het ging niet.
Mijn ogen wilden niet open, ik kreeg mijn armen en benen niet bewogen. Totale, complete verlamming.
En het was geen droom.
Ik hoorde mijn vader in de gang, ik hoorde mijn horloge tikken, mijn hart bonken.
Blinde paniek.
Uit alle macht probeerde ik iets te bewegen, wat dan ook.
Ik schreeuwde mijn hersens toe, dwong ze om hun opdrachten door te geven. Tevergeefs.
Ik probeerde mijn vader te roepen, spande mijn stembanden. Al wat ik produceerde waren kleine, nauwelijks hoorbare pufjes.

Ik weet niet hoe lang het duurde, maar uiteindelijk leek ik door de blokkades heen te breken. Als een deur die ik intrapte, zo ontsnapte ik uit de gevangenis die mijn lichaam was.
Het was vijf voor halftien; mijn ochtendtukje had amper drie kwartier geduurd, maar weer gaan slapen durfde ik niet.
En ik weet niet of ik het straks, voor het broodnodige middagdutje, wèl durf.

‘Shabbat Shalom’: ik heb daar toch een andere voorstelling van.

(Wikipedia heeft een entry ‘Sleep Paralysis’. Ieder mens heeft het een of tweemaal in zijn leven, staat er. Het wordt, onder meer, veroorzaakt door een onregelmatig slaappatroon, of stress.
Ik heb dit nu een paar weken regelmatig en steeds erger. Noch mijn slaappatroon, noch mijn stressniveau is veranderd. En ik heb niet gehallucineerd: navraag bij mijn vader leerde dat alle geluiden die ik hem had horen maken er ook echt waren geweest.
Wat me enigszins beangstigt, is dat ik al weken last heb van verhoogde spierspanning; ik weet niet in hoeverre er een verband is. Dit soort slaapstoornissen zijn geen MS-extraatjes waar ik op zit te wachten..)

§ | 12:43 Grens

‘Als je moslim wordt mag ik nooit meer naar je kijken’
‘Ik word geen moslim en je mag sowieso niet naar me kijken’

Mijn reactie was krachtiger en duidelijker dan ik ooit ben geweest. Maar het gevoel van angst en weerzin is er niet minder om.

4 | 19:27 Automagisch

Ik was boos. Heel erg boos. Boos, kwaad, wild van drift. Zó driftig dat ik bang was te vervallen in oude gewoontes.
Dat moesten we niet hebben.

Hulpverleners passen nogal eens de elastiekjesmethode toe: een gewoon huidshoudelastiekje om je pols, en als emoties te hoog oplopen laat je het knallen.
Een op zijn minst dicutabele methode: een knallend elastiekje hurts like hell - de bedoeling van therapie lijkt me toch juist dat je leert dat jezelf pijnigen, met of zonder beschadiging, niet de oplossing is. Überhaupt geen overweging mag zijn: je lichaam is van jou, dat moet je leren liefhebben, niet kwellen.

Maar goed. De elastiekjesmethode is een algemeen erkend en goedgekeurd alternatief, en daarmee suste ik mezelf.
Alleen had ik geen elastiekjes voorhanden.
Wel een muur, en een fiets.
Als ik nou heel dicht langs die muur zou fietsen, genoeg om hem met mijn arm te raken... niet hard genoeg om kapot te gaan, maar wel voldoende pijnlijk om iets van mijn drift kwijt te raken..

Zo gezegd, zo gedaan.
Het werkte.
Het was bepaald verfrissend, de druk was van de ketel, ik werd weer wakker en was enigszins terug op aarde. En ik was nog prachtig heel en gaaf. Hooguit wat rood. Wrijfwond, brandwond - maar geen schaafwond.

Een dag later was het plekje op mijn arm nog veel roder. En het deed verrekte veel pijn.
De dag daarna was het nog veel roder.
Nog een dag later begon zich iets af te tekenen dat verdacht veel op een korstje leek. Pardon? Korstje? Maar ik was helemaal dicht, waar kwam dat korstje vandaan??
Het korstje werd een korst. Zo'n dikke harde korst, alsof ik een sliding over een grindpad had gemaakt en mijn arm daarbij half had opengereten.
Vanochtend was de korst opengebroken. Eronder een groot onstoken gat, een krater vol lava.

Mijn lichaam neemt het zelf in zelfbeschadiging wel èrg letterlijk..

4 | 17:32 Shut up and kiss me

PaPuck: Is Jelle nou geweest of niet?
Puck: Ja?
PaP: Oh. Want ik heb hem helemaal niet gehoord. Nou ja, Jelle zwijgt meestal.

Oh.. was dàt wat we al die tijd deden: zwijgen...

(Deden, ja. Wat nooit aan was is al weken uit, maar de vriendschap blijft)

2 | 19:39 Elvive

Toen mijn vader thuis kwam was ik net in wild gevecht met shampoo, conditioner en een paar kilometer klittend haar.

‘Hallo!!’

Hoi...

‘Wat is er met jouw fiets? Dat die andere ineens in de garage staat?’

Fietsenmaker.

‘Wat is er dan mee?’

Naaf ofzo.

‘Oh. En had de fietsenmaker deze gewoon staan?’

Ja..

‘Naar welke fietsenmaker ga jij tegenwoordig? Naar Frits?’

Eh.. papa.. ik sta wel onder de douche hoor..

‘Ja.’
[dit op een onverstoorbare 'nou en?'-toon]
‘Ruikt naar limonade.’

4 | 07:45 LekLeed

CZ héérst! Hulde aan CZ!

Een jaar geleden schreef ik al: ik wil de Tena Ultra Mini.
Ik wou geen groot verband, ik wou kleine inlegkruisjes, ik wou niet doorlopend geconfronteerd worden met het feit dat ik incontinent was.
Inmiddels doet die confrontatie me niet zoveel meer. Het is er, het zij zo. Het is gewoon.

Mijn huid dacht er alleen niet zo over.
Dag en nacht, maanden lang met synthetisch materiaal rondwandelen geeft irritatie. Op zijn minst.
Ik besloot te experimenteren: andere merken, andere maten. Een pak Ultra Mini erbij, als cadeautje aan mezelf.

Mijn bestelgedrag werd niet op prijs gesteld door de firma. Ik werd 'op het matje geroepen'.
Ik schreef een brief, legde uit waarom ik zoveel, en zoveel verschillende, artikelen bestelde.
En ik vroeg: ik heb nog geen rekening gekregen van de Ultra Mini - krijg ik die van de verzekering, of van u?

Het antwoord was even verrassend als welkom.
Niemand vergoedt Ultra Mini. Geen enkele verzekeringsmaatschappij.
Behalve CZ. CZ vergoedt alles. Niet alleen Tena, maar de ieni-mini-verbandjes van àlle merken.
Hoezee voor het nieuwe zorgstelsel, dat ervoor heeft gezorgd dat ik van verzekering wisselde.
En hoezee voor CZ!

Ik ben niet de enige in de straat die incontinent is.
Gisteren lag er, open en bloot op de stoep, een groot, goor verband.
Het vuilnis werd pas 's middags opgehaald, en de meeuwen hadden de vuilniszakken opengebroken en er dit keer niet alleen theezakjes en vleesbakjes uitgetrokken.
Het is hun goed recht, van die meeuwen. Maar dat iemand een verband zo los in een zak deed ging mijn verstand te boven.

Ik ben ook niet de enige in huis die incontinent is.
Toen mijn vader de diagnose prostaatkanker kreeg, had hij twee opties: bestralen of opereren.
Opereren wou hij niet. Hij had gehoord dat je daarvan urine-incontinent kon worden.
Niemand had hem blijkbaar verteld dat bestraling nogal eens de weefsels en zenuwen van het hele omliggende gebied kan beschadigen. Zodat je, in het geval van de prostaat, incontinent voor ontlasting kan worden.

Zes jaar later beïnvloedt het nog steeds elke dag zijn leven.
Hij draagt inlegkruisjes, voor noodgevallen. Om die noodgevallen zo veel mogelijk te voorkomen gaat hij, voor hij 's ochtends van huis gaat, vier keer naar de wc.
Na een stevige fietstocht of wandeling meteen weer. De hele dag, op de meest ongelegen en onvoorspelbare momenten: wc. Het toiletpapier vliegt er doorheen tegenwoordig.

Ik vroeg hem, naar aanleiding van het zo tentoongestelde verband op straat: hoe doe jij het met je kruisjes? Hoe gooi je die weg?
'Ik wikkel ze in papier, en dan gaan ze in de vuilnisbak'.
Precies dàt doe ik ook. Verbandje oprollen, papier eromheen, in de emmer. Nooit onverpakt, dat vind ik vies. En het neemt onnodig veel ruimte in.
Dat iemand het anders zou doen.. bleegh..

Twee incontinente mensen in één huis kan behoorlijk onhandig zijn.
Behalve voor urine ben ik in zekere mate ook voor ontlasting incontinent.
(ha fijn, we hadden nog niet genoeg informatie..)
Vroeger dacht ik bij incontinentie altijd dat het dan 'gewoon wegliep'. Gestaag door de dag heen. Een beetje wat mijn vader heeft, eigenlijk.
Maar dat is het niet.

Er is iets mis met mijn zenuwen. Niet de motorische zenuwen: ik kan prima aanspannen en loslaten.
De sensorische zenuwen. Ik voel te laat dat ik naar de wc moet. Ik voel het eigenlijk pas als de boel al ruim onderweg is.
Fecal urgency, heet het wel. Het schijnt zeldzaam te zijn, of pas heel laat in het hele ziekteproces te komen. Maar ach, aan het predikaat zeldzaam hecht mijn lijf helaas weinig waarde, heb ik al eerder gemerkt.

Er valt mee te leven.
Zolang ik maar zorg dat ik leeg ben.
Ik sta vroeg op, ik drink lauw water, eet eventueel op de lege maag een hapje rauwe groente.
Loop wat rond, cirkel rond de wc. Works like a charm. Ineens moet ik rennen - of schuifelen, da's in zo'n geval veiliger. Maar dan heb ik ook de rest van de dag rust.
Problematisch wordt het als ik een ochtend oversla. Meestal is het ook echt dàt: overslaan.
Maar de hele dag is er de dreiging: wat nou als ik gewoon buiten ben, of in een winkel sta?
Zelfs al is er een wc in de buurt, dan nog zal ik te laat zijn. De vijf meter die ik thuis moet overbruggen is vaak al erg ver.

Het is goddank nooit mis gegaan.
Tot zaterdag. Bijna mis, althans.
Ik was in een omgeving waar ik niet naar de wc kon. En ineens.. die vage druk op mijn buik.. oh shit. Letterlijk.
Ik snelde naar mijn fiets, racete naar huis. Twee minuten fietsen.
Belde mijn vader: 'je moet nu niet naar de wc gaan, ik moet, ik kom eraan, houd hem vrij!'
Oh, dat is vervelend want ik dacht net: ik moet heel nodig. Waar ben je, hoever ben je?
Nu op de hoek van de straat.
Nou schiet op dan, snel.
Ik liet mijn fiets tegen de muur vallen, kruk ertegenaan, tas nog aan het stuur. Naar boven.
En daar had mijn vader de huisdeur vast voor me opengezet, de wc-deur ook, het licht aan.

We zijn een lekker stel, zo samen..

7 | 08:35 Komkommers

Ineens is het allemaal over en afgelopen.
Goedemorgen Nederland, Man bijt Hond, Jensen.
Allemaal hebben ze een Laatste Uitzending.

Ineens is iedereen ook onbereikbaar.
Vakantie.

Waarom nu, wat zou je nu opeens op vakantie gaan, afsluiten?

Nog nooit is de zomer zo onverwacht gekomen.
Ik heb het niet zien aankomen.

Heel vreemd, eigenlijk.
Ik zie het weer en de natuur; de circle of life. De blaadjes kwamen, heel voorzichtig, van lichtgroen naar diepgroen fluweel. De bloesem kwam en viel weer. Geitjes, zwaantjes, eendjes.
Ik geniet - ook als de zon niet schijnt, als iedereen zit te emmeren over so kouuddd!!!
Ik bedoel maar: het is niet zo dat ik me in een coconnetje door de wereld beweeg.
Maar de algehele zomerstop overvalt me.

Het ligt niet aan het feit dat ik niet meer op school zit. Ik zit al heel lang niet meer op school, de stress van proefwerken en schoolonderzoeken is geen noodzakelijke aankondiging van de vakantie meer.

Misschien dan toch het weer, dat zo achterblijft. Geen halfnaakte mensen met ijsjes, geen jubelende zomersfeer, geen ballorige WeZijnKlaar!-stemming.
Maar feit is: we zijn klaar. De TV is klaar, bedrijven zijn nog moeilijker bereikbaar dan anders, gewone activiteiten bereiden hun zomerprogramma voor.

Misschien moest ik ook maar een nieuw rooster opstellen.
Méér schrijven - ik verwaarloos u schandalig.

Ach.
Het is zo simpel.

Ik ben net begonnen. Nieuwe projecten, nieuwe levensfase.
Hoe kan ik, zo aan het begin van een nieuw leerjaar, ineens met reces gaan..?

5 | 18:43 Pə-tā'tō, pə-tä'tō

Ik ben het spoor bijster.
Het aardappel-spoor, wel te verstaan, of nog exacter: het zoete-aardappelspoor.

Een paar weken geleden kocht ik op de markt iets waarvan de koopman zei dat het zoete aardappel was.
Leuk, laat ik het eens proberen.

Het was een saai ding, totaal smakeloos; en hij viel ook nog totaal uit elkaar, wat het proeven extra bemoeilijkte.
In een grote hap kauwbare smakeloosheid is het nou eenmaal makkelijker een atoompje smaak te pakken te krijgen dan in allemaal losse vlokjes die zich met de rijst vermengen.
Het ding was paars van buiten en knaloranje van binnen. Hij had een vergelijkbare structuur als pompoen, alleen dan nòg losser.

Iets later zag ik bij het reformhuis eenzelfde ding liggen.
Reformartikelen willen nog weleens meer smaak hebben dan producten uit de normale landbouw - en dus besloot ik hem nog een kans te geven.
Iets meer smaak, inderdaad. Maar wel èrg subtiel: je moest het ding heel geisoleerd koken, serveren en eten om er iets van mee te krijgen.

Vorige week zag ik hem weer, in de reguliere supermarkt.
Af en toe ben ik geduldig en geef ik dingen, of mensen, heel veel kansen. Misschien had ik het knolleke gewoon in het verkeerde seizoen getroffen. Ik zou het nog één keer proberen.

Hij was net zo paars van buiten als de eerdere twee.
Maar van binnen was hij wit. En hij had helemaal niet de fragmenterende pompoenstructuur als die andere: dit was gewoon een aardappel. Maar dan met een wat laffere, zoetere smaak.

Ik sloeg het grote natuurkookboek erop na. Topinamboer, kwam met de beschrijving nog het dichtst in de buurt. Hij zou lid zijn van de familie der samengesteldbloemigen (compositae), waartoe ook zonnebloem en madeliefje, witlof en de verschillende slasoorten behoorden.
Erg interessant. Maar over verschillende smaken en structuren las ik niets. En de beschreven bloemslaknol zou ook rauw te eten zijn, en die laatste witte was dat beslist niet.

Dus heb ik gegoogled.
Op Jerusalem Artichoke en op Sweet Potato.
Misschien was het toch een topinamboer, maar dan met sub-soorten; of anders een bataat, of een yam.
Maar de topinamboer bleek er totaal anders uit te zien. En de 'Kotobuki', waar het laatste witte ding volgens deze site (plaatje onderaan) het meeste op lijkt, zou 'Not a traditional sweet potato in western cooking' zijn.

Dus nou is mijn vraag: wat in vredesnaam heb ik nu allemaal gegeten...?

Weet u het?

4 | 13:51 Niettegenstaande

Ik fietste langs een Gek.
Een klassieke Gek, bijna een Cliché-Gek. Mompelend voortschuifelend, zes lagen kleding en verschillende kleuren sokken; de onderste sok over de broekspijp.

Terwijl ik hem passeerde ademde ik diep zijn geur op.
Niet omdat ik zat te wachten op Gekken-geur. De Cliché-Gek ruikt naar een mengeling van pis, kots, bier en algemeen-onfris-want-zes-weken-niet-gewassen.
Terwijl ik zo enthousiast snoof besefte ik ook onmiddellijk mijn fout.
Ik wilde de geur van zon, van gras, van buiten. Niet van Gek.

Maar even snel als mijn spijt was gekomen verdween hij ook weer.
Hij maakte plaats voor ontroering, voor glimlach. Voor een overweldigende behoefte de Gek in mijn armen te nemen en te knuffelen. Nostalgie.

De Gek rook naar geurpennen.

Het knuffelen heb ik toch maar gelaten.
Ondanks de zoete geur van appeltjes, aardbei en bosvruchten schreeuwde zijn uiterlijk nog steeds pis, kots en bier.